Makatta çatlak, tıbbi adıyla anal fissür, anüs çevresindeki ciltte oluşan küçük yırtıklardır. Bu durum, genellikle ağrı, kanama ve rahatsızlık gibi belirtilerle kendini gösterir. Makatta çatlak, özellikle dışkılama sırasında ve sonrasında şiddetli ağrıya yol açabilir. Peki, makatta çatlak nasıl tedavi edilir? İşte bu rahatsızlığın nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilmeniz gerekenler.
Makatta Çatlak Neden Olur?
Makatta çatlakların başlıca nedenleri şunlardır:
Kronik Kabızlık: Sert dışkıların geçişi sırasında anüs çevresindeki ciltte yırtılmalar meydana gelebilir.
Kronik İshal: Sürekli ishal, anüs çevresindeki cildin tahriş olmasına ve çatlak oluşmasına neden olabilir.
Aşırı Zorlanma: Ağır kaldırma veya dışkılama sırasında aşırı zorlanma, anüs çevresindeki ciltte yırtılmalara yol açabilir.
Doğum: Doğum sırasında anüs bölgesine uygulanan baskı, makatta çatlak oluşumuna neden olabilir.
Enfeksiyonlar: Anüs bölgesindeki enfeksiyonlar, ciltte yırtılmalara ve çatlaklara yol açabilir.
Makatta Çatlağın Belirtileri
Makatta çatlakların en yaygın belirtileri şunlardır:
Dışkılama Sırasında ve Sonrasında Ağrı: Makatta çatlak, özellikle dışkılama sırasında ve sonrasında şiddetli ağrıya neden olabilir.
Kanama: Dışkılama sırasında veya sonrasında taze, parlak kırmızı kan görülmesi mümkündür.
Kaşıntı ve Tahriş: Anüs çevresinde sürekli kaşıntı ve cilt tahrişi yaşanabilir.
Anüs Çevresinde Şişlik: Makatta çatlak oluşumu sırasında anüs çevresinde şişlik ve hassasiyet görülebilir.
Makatta Çatlak Tedavi Yöntemleri
Makatta çatlak tedavisi, genellikle belirtilerin şiddetine ve çatlağın kronik olup olmadığına bağlı olarak değişir. İşte makatta çatlak tedavisi için yaygın olarak kullanılan yöntemler:
Konservatif Tedavi Yöntemleri
Konservatif tedavi yöntemleri, makatta çatlakların büyük çoğunluğunu başarılı bir şekilde iyileştirebilir. Bu yöntemler şunları içerir:
Lif Açısından Zengin Diyet: Lif açısından zengin gıdalar tüketmek, dışkının yumuşak olmasını sağlar ve kabızlığı önler. Bu, anüs çevresindeki ciltte yırtılmaları engelleyebilir.
Bol Su İçmek: Yeterli miktarda su içmek, dışkının yumuşak kalmasına yardımcı olur ve dışkılama sırasında zorlanmayı azaltır.
Sıcak Oturma Banyoları: Sıcak oturma banyoları, anüs çevresindeki kasların gevşemesine ve ağrının azalmasına yardımcı olabilir. Günde birkaç kez, 10-15 dakika süreyle sıcak oturma banyosu yapmak faydalı olabilir.
Topikal Kremler ve Merhemler: Doktor tarafından önerilen topikal kremler ve merhemler, ağrıyı azaltabilir ve çatlakların iyileşmesine yardımcı olabilir. Nitrat kremleri veya kalsiyum kanal blokerleri gibi ilaçlar anüs çevresindeki kan akışını artırarak iyileşmeyi hızlandırabilir.
İlaç Tedavisi
Makatta çatlakların tedavisinde bazı ilaçlar da kullanılabilir. Bu ilaçlar genellikle topikal olarak uygulanır ve çatlağın iyileşmesini hızlandırır. Doktor, hastanın durumuna göre uygun ilaçları reçete edecektir.
Nitrat Kremleri: Anüs çevresindeki kan akışını artırarak çatlakların iyileşmesine yardımcı olur.
Kalsiyum Kanal Blokerleri: Anüs çevresindeki kasların gevşemesini sağlayarak ağrıyı azaltır ve iyileşmeyi hızlandırır.
Botulinum Toksini (Botoks): Anüs çevresindeki kasların gevşemesini sağlar ve çatlakların iyileşmesine yardımcı olur. Bu tedavi, genellikle kronik vakalarda uygulanır.
Cerrahi Tedavi
Konservatif tedavi ve ilaç tedavisi ile iyileşmeyen kronik makatta çatlaklar için cerrahi tedavi gerekebilir. Cerrahi müdahale, genellikle lateral internal sfinkterotomi adı verilen bir prosedürü içerir. Bu prosedürde, anüs çevresindeki kaslar kısmen kesilerek gevşetilir ve çatlağın iyileşmesi sağlanır. Cerrahi tedavi, genellikle başarılı sonuçlar verir ve çatlakların tekrarlama riskini azaltır.
Makatta Çatlaklardan Korunma
Makatta çatlaklardan korunmak için bazı önlemler almak mümkündür. İşte dikkat edilmesi gerekenler:
-Lif açısından zengin bir diyet uygulayın. Meyve, sebze, tam tahıllar ve baklagiller tüketin.
-Bol su için. Günde en az 8 bardak su içmek, dışkının yumuşak kalmasına yardımcı olur.
-Düzenli egzersiz yapın. Haftada en az 150 dakika orta düzeyde egzersiz yaparak sindirim sisteminizi aktif tutun.
-Tuvalet alışkanlıklarınıza dikkat edin. Zorlanmadan, düzenli bir şekilde dışkılama alışkanlığı kazanın.
-Uzun süre oturmaktan kaçının. Mola vererek hareket edin ve pozisyonunuzu değiştirin.
Makatta çatlak, anüs çevresindeki ciltte oluşan yırtıklar nedeniyle ağrı ve rahatsızlığa yol açan yaygın bir durumdur. Tedavi yöntemleri arasında konservatif tedavi, ilaç tedavisi ve cerrahi müdahale bulunur. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimseyerek ve doktor tavsiyelerine uyarak makatta çatlaklardan korunmak ve tedavi sürecini hızlandırmak mümkündür. Sağlığınızı ihmal etmeyin ve belirtiler yaşadığınızda bir sağlık profesyoneline başvurun.