Kalın bağırsakların (kolon) duvarlarında küçük balonlaşma şeklinde gelişen cep oluşumlarına “divertikül” denilir. Tüm kolon boyunca oluşabilmelerine karşın en sık ve yoğun olarak kalın bağırsağın son bölümlerinden “sigmoid kolon” boyunca gelişirler. Erişkin yaşta, özellikle 60 yaş üzerinde toplumun neredeyse yarısının kalın bağırsaklarında değişen yoğunlukta divertiküller bulunur.
Divertikülit Komplikasyonları
Divertiküller neden oluşur?
Genel kabul gören teoriye göre divertiküller kalın bağırsağın yüksek basınç alanlarında oluşmaktadır. Basınç artışına ile birlikte kolonun zayıf alanlarında (kalın bağırsak duvarını besleyen damarların girdiği bölgeler) bağırsak duvarı dışarı doğru bombeleşir ve zamanla cepler ortaya çıkar. Kalın bağırsaktan geçişin yavaşladığı ve dışkının sertleştiği durumlarda, özellikle liften fakir ve kırmızı etten zengin beslenme alışkanlıkları divertikül gelişimini hızlandırabilir. Günümüzde bu ceplerin (divertikül) iltihaplanmasına neden olan kesin mekanizma henüz aydınlatılamamıştır.
Semptomlar
Divertikülozis hastalarında genellikle bir yakınma veya komplikasyon izlenmez. Divertikülit gelişen hastalarda alt karın bölgesinde ağrı, ateş, makattan kanama gibi bulgular atağın şiddetine bağlı değişen oranlarda izlenir.
Tanı
Divertikülozis, belirgin bir semptom oluşturmadığından sıklıkla kolonoskopi gibi tarama yöntemleri esnasında veya farklı bir nedenle çekilen karın tomografisi gibi görüntülemelerde saptanabilir. Divertikülitte ise yakınmaları olan ve klinik bulguları saptanan hastalarda karın tomografisi ile tanı konulabilir.
Tedavi
Divertikülozis saptanan kişilerde çoğunlukla bir yakınma eşlik etmez. Ancak, korunma amacıyla sebze ve meyve içeriği yüksek liften zengin beslenme ve kırmızı et tüketiminin sınırlandırılması önerilir.
Divertikülit ataklarının büyük bölümü ağızdan veya damardan antibiyotik tedavisi ile kontrol altına alınabilir. Apse eşlik eden durumlarda görüntüleme altında apseye bir dren yerleştirilerek boşaltılması sağlanabilir. Cerrahi tedavi aşağıdaki durumlarda önerilebilir:
Divertikül hastalığı nedeniyle uygulanan ameliyatlarda kalın bağırsağın hastalıkllı bölümü çıkarılır. Acil koşullarda yapılan ameliyatlarda karın içi kirlenmenin olduğu bazı olgularda kalın veya ince bağırsak ucunun karın duvarından dışarı çıkarılması ve içeriğinin bir torba içerisinde toplanmasının sağlanması gerekli olabilir.