Anal bölge hastalıkları arasında en sık karşılaşılan iki rahatsızlık anal apse ve anal fistüldür. Bu iki durum birbirinden farklı olsa da, çoğu zaman birbiriyle doğrudan bağlantılıdır. Anal apse tedavi edilmediğinde, zamanla anal fistül gelişimi için zemin hazırlayabilir. Peki anal apse nedir, nasıl fistüle dönüşür ve bu süreçte vücutta neler olur?
Anal Apse Nedir?
Anal apse, makat çevresindeki dokularda iltihap ve cerahat birikmesiyle ortaya çıkan enfeksiyonlu bir durumdur. Genellikle anüs çevresinde ağrı, şişlik, sıcaklık artışı ve kızarıklık gibi belirtilerle kendini gösterir. İltihabın kaynağı çoğu zaman, anal bezlerin tıkanması veya bakterilerin bu bölgeye ulaşmasıdır.
Bu apseler küçük bir şişlik olarak başlayabilir ancak kısa sürede büyüyüp ciddi ağrıya neden olabilir. Bazı durumlarda ateş, halsizlik ve oturma güçlüğü de tabloya eklenir.
Anal Fistül Nedir?
Anal fistül, basitçe ifade etmek gerekirse, makat iç kısmı ile cilt arasında oluşan iltihaplı bir tüneldir. Bu tünel, genellikle önceden oluşmuş bir apsenin boşalması sonucu meydana gelir. Yani fistül, çoğu zaman anal apsenin devamı veya sonucu olarak karşımıza çıkar.
Apse tedavi edilmeden kendi kendine patladığında, içteki enfeksiyon bir kanalcık oluşturarak dışarıya akar. Bu kanal zamanla kalıcı hale gelir ve kronik bir fistül gelişir.
Anal Apse ile Anal Fistül Arasındaki Bağlantı
Anal apse ve anal fistül, adeta aynı hastalığın iki farklı evresidir. Araştırmalar, anal apselerin yaklaşık %40’ında fistül geliştiğini göstermektedir.
Bu durumun nedeni, apse tedavisinde enfeksiyonun kaynağının tamamen temizlenmemesi ya da içte kalan mikro kanalların iyileşmeden kapanmasıdır.
Fistül oluştuktan sonra, hasta genellikle tekrarlayan akıntı, kaşıntı, kötü koku ve ara ara ağrı şikayetleri yaşar. Bu durum hem fiziksel hem de psikolojik olarak yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Tedavi Süreci Nasıl İlerler?
Anal apsede ilk adım, enfekte bölgedeki iltihabın cerrahi olarak boşaltılmasıdır. Bu işlem, apsenin yayılmasını önler ve ağrıyı hızla hafifletir. Ancak bazı durumlarda apse temizlense bile, iltihap kanalı tamamen kapanmadığı için ilerleyen haftalarda fistül gelişebilir.
Anal fistül tedavisinde ise amaç, enfeksiyonun ortadan kaldırılması ve tünelin tamamen kapatılmasıdır. Bu genellikle cerrahi müdahale ile sağlanır. Fistülün tipi ve derinliğine göre farklı ameliyat teknikleri uygulanabilir.
Erken dönemde teşhis edilen apselerde, uygun tedaviyle fistül oluşumu önlenebilir. Bu nedenle makat çevresinde ağrı, şişlik veya akıntı gibi belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden muayene olmak oldukça önemlidir.
Anal Sağlığı Korumak İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
Anal apse ve fistül, genellikle hijyen eksikliği, kronik kabızlık, ishal veya bağışıklık zayıflığı gibi nedenlerle ortaya çıkar. Bu nedenle:
- Tuvalet sonrası temizlikte dikkatli olun, bölgeyi kuru tutun.
- Uzun süre oturmak yerine hareketli bir yaşam tarzı benimseyin.
- Lif açısından zengin gıdalar tüketin ve bol su için.
- Kabızlık veya ishal dönemlerini uzun süre göz ardı etmeyin.
Anal apse ile anal fistül arasındaki ilişki, erken fark edildiğinde yönetilebilir bir süreçtir. Ancak ihmal edildiğinde kronikleşebilir ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Vücudun verdiği sinyalleri görmezden gelmemek, sağlıklı bir sindirim sistemi için en önemli adımdır.